In de wereld van bierbrouwen staat kwaliteitscontrole centraal in het productieproces. Van het selecteren van de beste grondstoffen tot het zorgvuldig verpakken van het eindproduct, elk aspect wordt nauwlettend gecontroleerd om ervoor te zorgen dat elk glas bier voldoet aan de hoogste normen van smaak, consistentie en veiligheid. In deze blog duiken we dieper in op het belang van kwaliteitscontrole in brouwerijen, waarbij we essentiële parameters en processen bespreken die bijdragen aan het leveren van bieren en andere dranken van topkwaliteit.
1. Essentiële parameters voor kwaliteit
In een bierbrouwerij zijn kwaliteitscontroles van cruciaal belang om een consistent bier te leveren dat voldoet aan de verwachtingen van de klant. Tijdens het brouwproces worden verschillende cruciale parameters zorgvuldig gecontroleerd:
- Alcoholgehalte: dit beïnvloedt niet alleen de smaak, maar ook de ervaring van de drinker. Te veel alcohol kan de drank te zwaar maken, terwijl te weinig alcohol de gewenste kick kan missen.
- Bitterheid: de bitterheid van het bier komt voort uit hop, een van de belangrijkste ingrediënten. Het toevoegen van hop tijdens het brouwproces geeft niet alleen smaak en aroma aan het bier, maar bepaalt ook zijn bitterheid. Deze bitterheid wordt gemeten in IBU (International Bitterness Units) of EBU (European Bitterness Units), waarden die de intensiteit van de bitterheid aangeven. IBU en EBU zijn dus een soort ‘bitterheidsmeter’ die ons vertellen hoe bitter een bier zal zijn. Deze metingen worden beïnvloed door factoren zoals het gehalte aan alfazuren in de hop en de hoeveelheid hop die gebruikt wordt. De juiste balans vinden tussen bitterheid en andere smaakcomponenten is cruciaal bij het creëren van een bier met de gewenste smaakprofiel.
- Kleur: de kleur van bier kan variëren van licht tot donker en wordt beïnvloed door verschillende factoren, waaronder de soorten mout die worden gebruikt tijdens het brouwproces. De EBC (European Brewery Convention)-waarde geeft aan hoe licht of donker het bier is, met lagere waarden die wijzen op lichtere kleuren en hogere waarden die duiden op donkerdere kleuren. De juiste kleur is niet alleen esthetisch belangrijk, maar kan ook aanwijzingen geven over de smaak van het bier.
- Schuimstabiliteit: het schuim op een bier speelt een belangrijke rol bij de presentatie en het mondgevoel. Een stevig schuim dat lang aanhoudt, wordt vaak geassocieerd met kwaliteit en vakmanschap.
- Zuurstofniveau: zuurstof kan tijdens het brouwproces schadelijke effecten hebben op het bier. Te veel zuurstof kan oxidatie veroorzaken, wat leidt tot ongewenste smaakveranderingen, zoals de smaak van oud karton. Daarom wordt het zuurstofniveau tijdens het brouwproces nauwlettend gecontroleerd en geminimaliseerd waar mogelijk.
- Saturatiegraad: dit is de mate van carbonisatie of de hoeveelheid koolstofdioxide opgelost in het bier. De juiste saturatiegraad beïnvloedt de bruis, het mondgevoel en de algehele drinkbaarheid van het bier.
In de productie van alcoholvrije dranken staat microbiële stabiliteit centraal. Dit zorgt ervoor dat de drank vrij is van micro-organismen voordat het wordt verzonden naar de klant.
2. Kwaliteitscontrole van de ingrediënten
Voordat de brouwers hun eerste stap zetten in het brouwproces, onderwerpen ze de ingrediënten aan een grondige controle. Deze eerste stap legt de basis voor het karakter en de kwaliteit van het uiteindelijke bier. Het proces begint met een uitgebreide analyse van de oorsprong van de ingrediënten, waarbij het oogstjaar een cruciale rol speelt in het bepalen van de versheid van de grondstoffen. Zo wordt er bijvoorbeeld naar de mout gekeken om er zeker van te zijn dat het aan de hoge eisen voldoet die nodig zijn voor een goed brouwsel. Met deze zorgvuldige aanpak kunnen brouwerijen een consistente en hoogwaardige productie van bieren garanderen.
3. Metingen en instrumenten in het brouwproces
Tijdens het brouwproces worden een scala aan technieken en instrumenten ingezet om de hoogste kwaliteit te waarborgen. In de brouwzaal vinden cruciale metingen plaats op verschillende momenten. Hierbij wordt onder meer de graviteit gemeten, wat het suikergehalte in het bier aangeeft. Aspecten zoals het alcoholpercentage en de oorspronkelijke graviteit worden gecontroleerd, waarbij een hogere graviteit wijst op meer suiker, wat essentieel is voor de gistactiviteit. Daarnaast worden ook de kleur en zuurtegraad (of pH-waarde) geëvalueerd. Deze metingen worden uitgevoerd met een Anton Paar.
In de fermentatietank wordt dagelijks een staal genomen en opnieuw geanalyseerd met behulp van de Anton Paar om de voortgang van het fermentatieproces te bewaken. Na deze fase volgt de processing, waarbij verdere metingen worden uitgevoerd. Afhankelijk van de gewenste eigenschappen van het bier kunnen extra zaken worden toegevoegd en wordt bijvoorbeeld de troebelheid gecontroleerd. Dit gebeurt in de Bright Beer Tank (BBT), waar een uitgebreide meting plaatsvindt van alle relevante parameters, die vervolgens worden vergeleken met de gestelde normen. Als alles in orde is, wordt het bier afgevuld.
Naast de eerder genoemde Anton Paar, worden ook andere instrumenten gebruikt voor de kwaliteitscontroles, zoals de CO2/O2 meter en de spectrofotometer. Maar ook microbiologische controle is van groot belang, vooral bij het produceren van alcoholvrij bier. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van geavanceerde PCR-apparatuur om mogelijke microbiële verontreinigingen op te sporen. Bier en andere dranken die niet voldoen aan de microbiologische normen worden afgekeurd, om de hoogste kwaliteit te waarborgen voor de klant.
4. Controlemomenten
In het brouwproces vinden er doorgaans vijf controles plaats op specifieke momenten om ervoor te zorgen dat het uiteindelijke bier van de hoogste kwaliteit is. Allereerst worden in de brouwzaal aanvangscontroles uitgevoerd om mogelijke afwijkingen in het bier te detecteren, met behulp van moderne technologie zoals DSS om off-flavours op te sporen.
Gedurende het fermentatieproces wordt een voortdurende monitoring gehandhaafd om ervoor te zorgen dat alles volgens plan verloopt en dat de gewenste smaken en aroma’s zich ontwikkelen. Vlak voor en na de processing of biervoorbereiding worden alle parameters grondig gecontroleerd. Hierbij worden verschillende aspecten van het bier nauwkeurig geïnspecteerd om ervoor te zorgen dat het voldoet aan de gestelde normen en verwachtingen.
Tijdens het afvullen worden voortdurende controles uitgevoerd, waarbij metingen van CO2 en O2 worden verricht om de kwaliteit van het bier te waarborgen en eventuele problemen tijdig te detecteren. Een finale kwaliteitscontrole wordt uitgevoerd op het afgewerkte product, waarbij alle parameters nogmaals zorgvuldig worden geëvalueerd.
Aan het einde van het proces ondergaat het bier ook organoleptische tests, waarbij proefsessies worden gehouden om de geur, kleur en smaak te beoordelen en eventuele afwijkingen te identificeren, zodat deze kunnen worden gecorrigeerd voor een consistent en uitstekend eindresultaat.
5. Kwaliteits- en hygiënemaatregelen
In de brouwerij worden verschillende maatregelen genomen om afwijkingen in de kwaliteit te voorkomen en de hygiëne te behouden.
Een belangrijk aspect is het bewustzijn onder de medewerkers over hygiënische praktijken. Dit wordt gestimuleerd door duidelijke protocollen die zichtbaar zijn in de hele brouwerij, waardoor iedereen op de hoogte is van de geldende regels. De FSSC-certificering bevestigt dat al onze procedures grondig zijn beoordeeld, wat resulteert in strikte hygiënische normen die nauwlettend worden nageleefd. Daarnaast maken we gebruik van geavanceerde Cleaning in Place (CIP) -programma’s om onze tanks grondig te reinigen, en we hanteren regelmatig checklists om te garanderen dat alles aan de vereiste normen voldoet.
Door regelmatige controles gedurende het hele brouwproces kunnen we afwijkingen tijdig opsporen en corrigeren. Mocht er uitzonderlijk toch een afwijking worden gedetecteerd, dan treffen we onmiddellijk passende maatregelen om te verzekeren dat producten die niet aan de norm voldoen, niet bij de klanten terechtkomen.
6. Microbiologische tests
In een bierbrouwerij spelen microbiologische tests een belangrijke rol bij het behouden van de kwaliteit van het bier. Ongewenste organismen kunnen namelijk aanzienlijke schade aanrichten aan de smaak en de kwaliteit van het brouwsel. Niet alleen kunnen ze een onaangename smaak veroorzaken, maar ze kunnen ook de carbonisatie beïnvloeden, waardoor het bier mogelijk onveilig wordt voor consumptie. Dit brengt diverse risico’s met zich mee, zoals ongewenste gisting of zelfs ontploffing van het bierflesje of -blikje.
Om deze potentiële problemen te voorkomen en de algehele kwaliteit en veiligheid van het bier te waarborgen, zijn microbiologische tests onmisbaar. Deze tests bieden belangrijke inzichten in de microbiële samenstelling van het bier, waardoor brouwers tijdig kunnen ingrijpen om eventuele contaminaties te identificeren en te elimineren.
Ook PCR-tests spelen een essentiële rol bij het behouden van de hoogste kwaliteitsnormen. Ze worden gebruikt om mogelijke verontreinigingen te identificeren, zoals gist- en bacteriesoorten die niet wenselijk zijn in het brouwproces. Door specifieke DNA-sequenties van deze organismen te vermenigvuldigen en te detecteren, kunnen brouwers snel en accuraat vaststellen of er sprake is van ongewenste micro-organismen in het bier.
7. Kwaliteit van de verpakking
De kwaliteit van verpakkingsmaterialen speelt een cruciale rol bij het behouden van de kwaliteit van bier tijdens opslag en transport. Als eerste stap wordt er gecontroleerd of de dozen correct zijn afgesloten, wat essentieel is voor een veilig transport. Daarnaast wordt nauwlettend toegezien op de houdbaarheidsdatum, het lotnummer en de traceerbaarheidsgegevens om de kwaliteit en veiligheid van het product te waarborgen. Het juist aanbrengen van etiketten volgens de geldende normen is eveneens van groot belang om verwarring te voorkomen en de informatievoorziening naar de klant te optimaliseren.
Tijdens het bottelproces wordt er continu toezicht gehouden aan de bottellijn. Hierbij worden visuele inspecties uitgevoerd op prints, kroonkurken en andere verpakkingsmaterialen om eventuele afwijkingen tijdig op te sporen en te corrigeren. Bovendien implementeert BeerSelect inline controles in de bottellijn om defecte verpakkingen, zoals gedeukte of niet gevulde blikken, te detecteren en te vermijden.
Door deze zorgvuldige controles en inspecties wordt de integriteit van de verpakkingsmaterialen gegarandeerd, wat bijdraagt aan het behoud van de kwaliteit en de veiligheid van het bier gedurende het hele logistieke proces.
8. Onderhoud van de brouwinstallaties
Het onderhoud en de controle van brouwinstallaties zijn van cruciaal belang om optimale prestaties en kwaliteit te waarborgen in het brouwproces. Een eerste stap in dit proces is het gebruik van het CIP (Cleaning in Place) systeem, waarmee de brouwinstallaties grondig gereinigd worden. Dit zorgt ervoor dat alle onderdelen van de installaties vrij zijn van vuil en residu, waardoor de kwaliteit van het bier niet wordt aangetast.
Daarnaast worden regelmatig visuele controles uitgevoerd om eventuele zichtbare afwijkingen te detecteren en direct aan te pakken. Door deze regelmatige inspecties kunnen potentiële problemen tijdig worden geïdentificeerd en opgelost, waardoor de efficiëntie en betrouwbaarheid van de installaties behouden blijven.
Een andere belangrijke stap is het uitvoeren van periodieke SWAB-tests om de microbiologische status te controleren. Dit helpt bij het voorkomen van contaminaties rond de ketel, die de kwaliteit van het bier zouden kunnen aantasten. Door deze tests regelmatig uit te voeren, kunnen potentiële risico’s worden beheerst en de integriteit van het brouwproces worden gehandhaafd. Naast deze interne controles wordt er ook regelmatig onderhoud gepleegd aan de buitenkant van de installaties.
9. Kwaliteitsteam
Het waarborgen van kwaliteit in het brouwproces vereist een goed samengesteld team dat nauwlettend toezicht houdt op elk aspect van de productie. Binnen dit team zijn er drie essentiële rollen die een cruciale bijdrage leveren aan het kwaliteitsbeheer.
Allereerst hebben we de quality manager, die verantwoordelijk is voor het controleren van het algehele kwaliteitsbeheer. Deze persoon zorgt ervoor dat alle processen voldoen aan de gestelde normen en richtlijnen, en dat eventuele afwijkingen tijdig worden opgemerkt en aangepakt.
Daarnaast hebben we de product expert, die zich richt op de specifieke kenmerken van het bier en de productieprocessen. Deze expert heeft diepgaande kennis van de verschillende ingrediënten, smaakprofielen en technieken die worden gebruikt in het brouwproces, en speelt een sleutelrol bij het waarborgen van de consistentie en kwaliteit van het eindproduct.
Ten slotte hebben we de laborant, die verantwoordelijk is voor het uitvoeren van alle kwaliteitscontroles. Deze persoon voert nauwkeurige metingen en tests uit om ervoor te zorgen dat het bier voldoet aan alle vereisten en specificaties.
Naast deze interne controles wordt ook een smaaktest uitgevoerd door een uitgebreid team. Deze gezamenlijke aanpak helpt om een objectievere beoordeling van de bierkwaliteit te waarborgen en verschillende meningen te verzamelen.
10. Training
Het is van groot belang dat het personeel grondig wordt getraind in het correct uitvoeren van kwaliteitscontroleprocedures om de integriteit van het brouwproces te waarborgen. Bij BeerSelect wordt het personeel daarom op verschillende manieren opgeleid, met als doel de nauwkeurigheid en precisie van de controles te optimaliseren.
Een belangrijk onderdeel van deze training omvat laboratoriumtraining, waarbij medewerkers worden opgeleid in het correct uitvoeren van metingen en het interpreteren van analyseresultaten. Daarnaast worden regelmatig steekproeven uitgevoerd om de vaardigheden van het personeel te testen en eventuele verbeterpunten te identificeren.
Tijdens de training wordt ook het belang van deze metingen en hoe ze bijdragen aan de algehele kwaliteit en consistentie van het bier benadrukt. Bovendien maken we gebruik van fiches als een controlemechanisme: als de vereiste kwaliteitsparameters niet correct zijn gemeten, wordt het bier niet afgevuld. Deze strikte naleving van procedures zorgt ervoor dat onze medewerkers goed opgeleid zijn en de kwaliteitscontroleprocedures op een consistente en effectieve wijze uitvoeren, wat resulteert in bier van de hoogste kwaliteit voor de klant.
11. Ontwikkelingen en innovaties
In de brouwerijsector zijn recente ontwikkelingen op het gebied van kwaliteitscontrole van groot belang en hebben ze een aanzienlijke invloed op de sector.
Een voorbeeld van zo’n innovatie is de investering van Beerselect in een state-of-the-art laboratorium. Door geavanceerde apparatuur en technologieën te integreren, kunnen wij nu een breed scala aan controles intern uitvoeren, waardoor de reactietijden worden verkort. Dit stelt ons in staat om snel te reageren bij het identificeren van mogelijke kwaliteitsproblemen, wat resulteert in een verhoogde efficiëntie en consistentie in het productieproces.
Een andere belangrijke trend is de groeiende populariteit van alcoholvrije dranken, wat heeft geleid tot een toenemende vraag naar nauwkeurige tests. PCR-tests worden steeds prominenter, omdat ze snelle en gevoelige detectie van micro-organismen mogelijk maken. Dit is essentieel voor het waarborgen van de kwaliteit van alcoholvrije producten en speelt een cruciale rol bij het behouden van de integriteit van deze snelgroeiende markt.
Bovendien verschuift de markt naar meer diversiteit, waarbij consumenten steeds meer variatie en nieuwe smaken verwachten. Deze evolutie vereist een flexibele aanpak van kwaliteitscontrole om te kunnen voldoen aan de voortdurend veranderende eisen en verwachtingen van de klant. Brouwerijen moeten zich aanpassen aan deze dynamische omgeving door innovatieve methoden te ontwikkelen om de kwaliteit van hun producten te waarborgen, terwijl ze tegelijkertijd blijven voldoen aan de vraag naar vernieuwing en diversiteit in de markt.
Passie, precisie en innovatie in het brouwproces
Het streven naar perfectie in het brouwproces is een voortdurende inspanning, gedreven door passie, precisie en continue innovatie. Van de zorgvuldige selectie van grondstoffen tot de laatste controle voor het afvullen en transport van het bier, elke stap wordt met de uiterste zorg uitgevoerd om een product van goede kwaliteit te leveren aan elke bierliefhebber. Deze toewijding aan vakmanschap vormt niet alleen de kern van elke brouwerij, maar verrijkt ook de smaak en ervaring van elk glas bier.
